In 1830 brak in de zuidelijke provincies van het Koninkrijk der Nederlanden de Belgische Opstand uit. België streefde naar onafhankelijkheid, maar koning Willem I wilde dit verhinderen. In augustus 1831 begon de Tiendaagse Veldtocht, waarbij Nederlandse troepen onder leiding van de prins van Oranje (de latere koning Willem II) België binnenvielen.
Aanvankelijk boekten de Nederlanders successen, zoals bij Hasselt (8 augustus 1831) en Leuven (12 augustus 1831). Toen Frankrijk echter militair ingreep ter ondersteuning van België, moest het Nederlandse leger zich terugtrekken. Het herstel van de eenheid van het koninkrijk mislukte, maar de Nederlandse strijdkrachten hadden hun inzet en trouw bewezen.
Instelling van het Metalen Kruis
Om de deelname aan de krijgsverrichtingen van 1830 en 1831 te erkennen, stelde koning Willem I in 1831 een herinneringsteken in: het Metalen Kruis, officieel Herinneringsteken aan de Tiendaagse Veldtocht en de krijgsverrichtingen van 1830–1831.
Uiterlijk
- Vorm: brons kruis van ca. 29 mm, gegoten uit buitgemaakte Belgische kanonnen bij Hasselt.
- Voorzijde: gekroonde “W” in een krans van eiken- en laurierblad.
- Keerzijde: de jaartallen 1830–1831 in een krans van eiken- en laurierblad; op de armen het motto TROUW AAN / KONING / EN / VADERLAND.
- Lint: zes gelijke verticale banen Nassau-blauw en oranje, beginnend met blauw.
Toekenning
Het Metalen Kruis werd uitgereikt aan zowel land- als zeemacht die aan de veldtocht of de gevechten van 1830 hadden deelgenomen. In totaal zijn ongeveer 30.000 exemplaren uitgereikt. Daarmee was het een van de eerste massaal toegekende Nederlandse herinneringstekens.
Betekenis
Hoewel de veldtocht geen blijvend militair succes opleverde, groeide het Metalen Kruis uit tot een belangrijk symbool. Voor de dragers stond het teken voor plichtsbesef en kameraadschap. Veteranen droegen het bij herdenkingen en parades, en in veel families werd het als erfstuk bewaard.
In onze familie is dit herinneringsteken op 5 april 1832 uitgereikt aan Willabartus van den Brink (1811–1846)1. Waar en of dit nog ergens in de familie is, is mij niet bekend. Aangezien het toch iets is dat thuis hoort in de familie, heb ik in een veiling een exemplaar weten te bemachtigen.
Tegenwoordig geldt het Metalen Kruis als een tastbare herinnering aan de Tiendaagse Veldtocht en de beginfase van het Koninkrijk der Nederlanden in de 19e eeuw.