Er is een ‘nieuw’ oud boek in de verzameling van boeken over de Veluwe gekomen. De titel van het boek is “Geschiedenis der Neder-Veluwe” en is een herdruk uit 1974 van een boek dat is verschenen in 1888/1890.
Origineel is het boek uitgebracht in drie delen, maar in de herdruk zijn deze delen samengevoegd. Ook is er een extra deel aan toegevoegd over Bennekom en omstreken. De eerste drie delen zijn geschreven voor H. van Gortel, T. Pluim en D. Verbeek jr. Het extra toegevoegde deel is geschreven door Heinrich Witte.
Het geeft een mooi beeld van de omgeving van Ede en hoe deze zich heeft ontwikkeld. Wanneer je het boek leest, kun je je in een aantal gevallen zeer goed voorstellen hoe dat er dan uit ziet. Zo staat er een stukje geschreven over de heide die ik hieronder heb overnomen.
Zoo ver de blik reikt strekt zich hier en daar de heide voor ons uit. Rijzend en dalend met eindelooze golvingen is ze hier een zandzee gelijk, ginds een tapijt van stemmig bruin. De eentonigheid dezer bruine kleur wordt in de laagte door groene plekken van spichtig gras, en op de hellingen der heuvels door een struik of boom afgewisseld. Het geel der bloeiende bremstruik stremt schoon overeen met het paarse bloempje der erica. Een mulle zandweg slingert als een gouden lint door de vlakte en vestigt als van zelf ons oog op den forschen beuk bij Kreel. (…) Eenzaam staat hij daar, wellicht als overblijfsel van een verdwenen woud. Tachtig centimeter boven den grond heeft deze beuk nog een omvang van drie meter zeventig centimeter.
van Gortel, H., Pluim, T., & Verbeek jr., D. (1888). Geschiedenis der Neder-Veluwe (Herdruk 1974 druk). Alphen aan den Rijn, Nederland: Repro-Holland.
De verschillende hoofdstukken beschrijven allerlei onderwerpen, zoals het landschap (heide, bossen en stuifzanden), maar ook bewoners, ziekten en het geloof… en nog veel meer! Een mooi boek om een goed beeld van de Neder-Veluwe rond eind 19e eeuw te krijgen.